Гродна на старадаўніх картах. Унікальная выстава адкрылася ў гісторыка-археалагічным музеі

Карты і планы Гродна пачатку XVIII - сярэдзіны ХХ стагоддзя прадстаўлены на выставе ў Гродзенскім дзяржаўным гісторыка-археалагічным музеі. Аб гэтым карэспандэнту БЕЛТА паведамілі ва ўстанове культуры.

Як расказаў загадчык аддзела навейшай гісторыі музея Андрэй Вашкевіч, прадстаўленыя на выставе карты і планы Гродна ахопліваюць часавы перыяд з пачатку XVIII да сярэдзіны ХХ стагоддзя. Самы стары з іх - так званы Стакгольмскі план 1706 - створаны шведскімі армейскімі картографамі план расійскіх умацаванняў Гродна часоў Паўночнай вайны. Найбольш позні з прадстаўленых - нямецкі план Гродна 1940 года, на якім савецкія падпольшчыкі адзначылі месцы размяшчэння воінскіх часцей фашысцкіх акупантаў.

На так званай Дрэздэнскай карце Гродна 1753 года цёмнымі плямамі абазначаны часткі горада, знішчаныя чарговым пажарам. На ёй таксама добра відаць толькі нядаўна пабудаваны да гэтага часу Новы замак. З фондаў Расійскага ваенна-гістарычнага архіва атрыманы копіі планаў Гродна 1783 і 1795 гадоў. План 1783 года, створаны гродзенскім каморнікам Юзафам Маркевічам, унікальны і вельмі важны для даследчыкаў: на ім пазначаны ўладальнікі ўсіх будынкаў горада амаль два з паловай стагоддзі таму.

На абноўленым музейнымі рэстаўратарамі плане 1882 года можна ўбачыць Гродна, якога ніколі не было: гэта першы ў гісторыі генеральны план будаўніцтва горада, які так і не быў рэалізаваны - прычынай стаў страшны пажар 1885 года.

На выставе прадстаўлена нямала карт расійскага аўтарства. Гэта, напрыклад, планы крапаснога будаўніцтва ў горадзе 1810 і 1914 гадоў, якія былі прызначаны ўмацаваць яго абараназдольнасць. Прыцягвае ўвагу і так званы план каморніка Аўгусцінка 1931 года - першы дакладны план горада, які выкарыстоўваўся да канца 50-х гадоў ХХ стагоддзя.

Шэраг планаў з фондаў Расійскага ваенна-гістарычнага архіва і іншых замежных архіўных сховішчаў прадстаўлены копіямі, планы з фондаў Гродзенскага гісторыка-археалагічнага музея арыгінальныя. Карты на выставе дапаўняюцца экспанатамі - старымі паштоўкамі, фотаздымкамі, кнігамі і прадметамі, якія маюць дачыненне да тых мясцін, якія паказаны на планах. Усяго ў музеі прадстаўлена больш за два дзясяткі карт і планаў Гродна і яго частак.

"Старадаўнія карты і планы ўяўляюць сабой вялікую цікавасць для даследчыкаў гісторыі гарадоў, яскрава паказваюць рост населеных пунктаў, змяненні іх вулічнай сеткі, з'яўленне і знікненне найбольш знакавых аб'ектаў гарадской забудовы. Часта планы з'яўляюцца і своеасаблівымі шэдэўрамі чарцёжнага майстэрства, а таксама адлюстроўваюць шлях развіцця картаграфіі як навукі", - адзначыў Андрэй Вашкевіч.-0-